چرا حضرت علی(ع) در آیین فتوت جایگاهی بلند دارد؟
تاریخ انتشار: ۲۷ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۴۲۹۳۵۲
علی زرینی، دلیل جایگاه رفیع حضرت علی(ع) در آیین فتوت را عامل بودن خود آن حضرت به آیین فتوت و جوانمردی می‌داند. از طرفی، توصیه‌ها و سخنان و حِکَم گران‌بهایی در حوزه فتوت، جوانمردی و پهلوانی، از حضرت امیرالمومنین(ع) برای ما به یادگار مانده که صفات سلبی و ایجابی فتیان را بیان می‌کند.
به گزارش گروه فرهنگ و هنر برنا؛ نشست «نقد و بررسی فتوت‌نامه‌ها و آیین جوانمردی و پهلوانی از دل آثار کهن»، جمعه (بیست‌وهفتم آبان‌ماه ۱۴۰۱) همزمان با روز «کتاب، ورزش و جوانمردی» با حضور نوشاد رکنی؛ نسخه‌شناس و رئیس اداره اطلاعاتِ فرهنگی و حفاظت فنی کتابخانه و موزه ملی ملک و علی زرینی؛ پژوهشگر حوزه فتوت، جوانمردی و عیاری و عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، با دبیری پیمان سمندری در خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
علی زرینی در این آیین درباره آیین‌های پهلوانی و فتوت و خاستگاه این آیین‌ها، گفت: دو دیدگاه در اینباره وجود دارد؛ گروهی خاستگاه این آیین‌ها را ایرانِ باستان می‌دانند و پاره‌ای دیگر از پژوهشگران، برای این آیین‌ها به جستجوی سرچشمه‌های دینی و به‌ویژه اسلامی برآمده‌اند. او تأکید می‌کند که نمی‌توان از پهلوانی سخن گفت و از شاهنامه چیزی نگفت.
سرورِ فتیان، علی(ع) است
وی ادامه داد: پهلوانانِ شاهنامه، به پادشاهان نزدیک و بر تصمیمات کشوری اثرگذار بودند. جهان‌پهلوان یا پهلوانِ آرمانیِ شاهنامه سه ویژگی دارد: نخست قدرت جسمی و رزمی، دوم قدرت علمی و فکری و سوم قدرت روحی و معنوی. در دوره اسلامی، آیین پهلوانی، با اتکاء به سیره پیامبر(ص) و حضرت امیرالمومنین(ع) و در همبستگی با آموزه‌های اسلام و مکتب تشیع، به‌صورت سلسله‌ای به نام فتوت درآمد و بعدها، فتوت و تصوف با هم درآمیختند. وابستگان به فتوت هم علی(ع) را سرورِ فتیان، پهلوانان و جوانمردان و ملکه فتوت و پهلوانی می‌دانستند.
نوشاد رکنی نیز معتقد است: تصوف، فتوت و نظامی‌گری، هم‌پیوندند و اصول و سرچشمه‌شان یکی است. این پیوند، در برخی واژگان هم نمود یافته است؛ کما اینکه «رباط» هم به معنای خانقاه است و هم به معنای قلعه نظامی. از طرفی آیین فتوت، از مذهب مهری و آیین‌های پیش از اسلام نیز تأثیر پذیرفته است؛ مذهب و آیین‌هایی که مطابق پژوهش‌های بسیارِ صورت‌گرفته، بر دین مسیحیت نیز بسیار تأثیر گذاشته‌اند.
ریشه‌های فتوت در آیین مهری
هم‌ریشه بودن آیین فتوت و آیین مهری و شوالیه‌گری از نگاه رکنی، نمودهای دیگری هم دارد. وی در اینباره گفت: در فتوت‌نامه‌ها نقل شده که نخست پیامبر(ص) بود که سه کف نمک به نام سه‌گانه شریعت، طریقت و حقیقت در آب ریخت، آن را به حضرت علی(ع) داد، ایشان آن را به سلمان و او هم به حذیفه سپرد. ریشه چنین واقعه‌ای در آیین تشرف در آیین مهری و موضوع نان و شراب در شوالیه‌گری نیز دیده می‌شود که این واپسین، یعنی ماجرای نان و شراب، بعدها وارد مسیحیت می‌شود.
زرینی نیز تأیید و تأکید می‌کند که تأثیر آیین مهری حتی در ورزش‌های پهلوانی و باستانی، در زورخانه‌ها و حتی در ورزش کشتی نیز دیده می‌شود.
نخستین رساله‌ای که با عنوان «فتوت» نوشته شد
نوشاد رکنی و علی زرینی، کتاب عدالت‌خواهانه «سمک عیار» را ازجمله کهن‌ترین و مهم‌ترین متون حوزه پهلوانی-عیاری می‌دانند؛ کتابی که به سبک بسیاری از رسائل حوزه فتوت، به ۷۲ شرط فتوت اشاره دارد. اما نخستین رساله‌ای که با عنوان فتوت نوشته شده، «کتاب‌الفتوه» اثر «ابوعبدالرحمن سُلَمی» زیسته در قرن چهارم و پنجم و درگذشته سال ۴۱۲ هجری قمری است، اما این فتوت‌نامه با فتوت‌نامه‌های پس از آن، همچون «فتوت‌نامه سلطانی» که بعدها به انتشار هم رسیدند، تفاوت‌های بسیاری دارد. (در این فتوت‌نامه نیز ۷۱ شرط فتوت ذکر شده است)
به گفته رکنی، عمده ترقی فتوت‌نامه‌ها مربوط به دوره «احمد الناصر لدین‌الله» سی‌وچهارمین خلیفه عباسی -متولد سال ۵۵۳ هجری قمری- است. شهاب‌الدین ابوحفص عمر سهروردی، –متولد ۵۳۹ قمری- استاد سعدیِ شیرازی در همین دوره دو کتاب مهمِ فتوت‌نامه را به رشته تحریر درآورده که نخستین فتوت‌نامه فارسی در زمره آن‌هاست. نخستین فتوت‌نامه منظوم نیز کمی بعدتر توسط «مولانا ناصری» شاعر فارسی‌زبانِ اواخر سده هفتم هجری نوشته می‌شود.
فتوت‌نامه‌هایی که گمان می‌شد وجود ندارند!
در حوالی دوره الناصر لدین‌الله، کتاب‌های مهم دیگری نیز در حوزه فتوت، نوشته شد که اساس فتوت‌نامه‌های بعدی بود؛ مثل «تحفه الوصایا» اثر «احمد بن الیاس النقاش الخَرتَبِرتی» یا رساله «ابن معمار حنبلی بغدادی». رکنی می‌گوید: گمان بر این بوده برخی اصناف، فتوت‌نامه ندارند، اما در قرون مختلف، برای اصناف مختلف، فتوت‌نامه‌هایی یافت شده است؛ نظیر فتوت‌نامه دلاکان و فتوت‌نامه قصابان که از نظر جایگاه اقشاری فرودست تلقی می‌شدند.
به گفته او، مطابق فتوت‌نامه‌ها، هر صنف، آیین خود را به پیامبری نسبت می‌داده است؛ نظیر آنکه برخی اصناف سرسلسله آیین خود را پیامبرانی همچون ابراهیم، آدم و شیث دانسته‌اند و حتی صنف خدمتکاران، سرسلسله خود را قنبر، غلام حضرت علی(ع) می‌دانستند. هرچند در قرن دوازدهم، فتوت‌نامه‌ها قوت می‌گیرند، اما در دوره صفوی، فتوت‌نامه‌ها قدری تحقیر می‌شوند؛ چنانکه مرحوم سیدابوالقاسم موسوی استرآبادی یا همان میرفندرسکی، عالم و عارف و حکیم عصر صفوی، از شاه‌عباس بابت فعالیت در این حوزه، کنایه و تعریض می‌شنود.
مروت نامی است که جامع همه فضیلت‌ها و خوبی‌هاست
زرینی، دلیل جایگاه رفیع حضرت علی(ع) در آیین فتوت را عامل بودن خود آن حضرت به آیین فتوت و جوانمردی می‌داند. از طرفی، توصیه‌ها و سخنان و حِکَم گران‌بهایی در حوزه فتوت، جوانمردی و پهلوانی، از حضرت امیرالمومنین(ع) برای ما به یادگار مانده که صفات سلبی و ایجابی فتیان را بیان می‌کند. حضرت امیر(ع) فتوت را دربرگیرنده همه خصلت‌های نیکوی دینی و انسانی می‌داند و می‌گوید مروت نامی است که جامع همه فضیلت‌ها و خوبی‌هاست.
او به روایتی از حضرت علی(ع) اشاره می‌کند که فرموده است: مروت از فضیلت‌های هر دین و آیینی است و هر آیینی که مروت ندارد، خیری در آن نیست.
به گفته زرینی، این‌دست سخنان حضرت علی(ع) در آثار ادبی نظم و نثر، بازتاب یافته و شاعران و نویسندگان در طول تاریخ، به آن پرداخته‌اند؛ چنانکه سعدی می‌گوید: جوانمرد اگر راست خواهی ولی است/ کرم پیشه‌ی شاه مردان علی است.
اصول فتوت از نگاه حضرت علی(ع)
مطابق پژوهش‌های زرینی، امیرالمومنین(ع)، اساس جوانمردی را شرم و حیا می‌داند و افراد عفیف و پاکدامن را همپای مجاهد شهید و همسان فرشتگان توصیف می‌کند. ابوالفضل عبدالرزّاق بن جمال‌الدین ابى‌الغنائم کاشانى، اصول فتوت از نگاه حضرت علی(ع) را گردآورده و از اصول هشت‌گانه فتوت یعنی وفا، صدق، امن، تواضع، نصیحت، صفا، هدایت و توبه یاد می‌کند.
رکنی در ادامه از اتحاد صنفی فتیان می‌گوید؛ خصیصه‌ای که جلوه‌هایش را می‌توان در یادداشت‌های صدرالدین عینی، از بزرگ‌ترین نویسندگانِ تاجیک، به تماشا نشست.
فتوت‌نامه صنف معماران تا سال‌ها مکتوم بود
وی در پاسخ به پرسشی درباره فتوت‌نامه‌های موجود در گنجینه کتابخانه و موزه ملی ملک، از فتوت‌نامه سلطانی یاد می‌کند؛ فتوت‌نامه‌ای که مرحوم محمدجعفر محجوب، نویسنده، محقق و مترجم ایرانی، آن را با استفاده از نسخه موجود در موزه ملک، تصحیح کرده است. رساله فتوتیه نیز دیگر اثری است که در این حوزه در موزه ملک وجود دارد. رکنی می‌گوید فتوت‌نامه صنف معماران تا سال‌ها مکتوم بود اما اثر ارزشمندی در این ارتباط کشف شد؛ یعنی نخستین زیج(لوح) معماری کشف‌شده به صورت فیزیکی، شامل فتوت‌نامه معماران.
به بیان رکنی، تاریخ کتیبه منقوش بر این زیج، «صفرالمظفر ۱۳۰۹» ذکر شده است. او توضیح می‌دهد که معمار با بنا در دسته‌بندی‌های صنفی تفاوت داشته و به شعری از سنایی استناد می‌کند: «آن ستاند مهندسِ دانا/ به یکی دم که پنج مه بنا»
رکنی در پایان سخنان خود بخشی از کتیبه این زیج را این‌گونه قرائت می‌کند: «...و گونیا... سه سر دارد به معنای الله، محمد(ص) و علی(ع) و ذکر او یا حی یا قیوم است...»
سی‌اُمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «ما همانیم که می‌خوانیم» از ۲۱ آبان‌ماه آغاز شده و تا پایان روز ۲۷ آبان‌ماه ۱۴۰۱ ادامه خواهد داشت.
انتهای پیام/
آیا این خبر مفید بود؟ 0 0نتیجه بر اساس 0 رای موافق و 0 رای مخالف
منبع: خبرگزاری برنا
کلیدواژه: حضرت علی ع فتوت
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۴۲۹۳۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ایران‌خودرو: قیمت محصولات تغییری نکرده است
به گزارش گروه اقتصادی ایسکانیوز، قانون ساماندهی صنعت خودرو بالغ بر ۴.۵ سال پیش، مورد بحث مجلس وقت قرار گرفت و در گیرودار رفت‌وآمد به شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام، در نهایت پس از سه سال، در خرداد ماه سال ۱۴۰۱ به تصویب رسید؛ پس از تصویب آن، سه ماه به دولت مهلت داده شد تا آیین‌نامه از رده خارج کردن خودروهای فرسوده را تدوین، تصویب و ابلاغ کند؛ اما به‌جای آنکه این آیین‌نامه تصویب و ابلاغ شود، ماده ۱۰ این قانون را اصلاح کردند و نام "قانون اصلاح ماده ۱۰ قانون ساماندهی صنعت خودرو" را بر آن نهادند. به عبارت دیگر درست در شهریور ماه ۱۴۰۱ که قرار بود آیین‌نامه از رده خارج کردن خودروهای فرسوده تصویب شود، ماده ۱۰ را اصلاح کردند.
بیشتر بخوانید: قیمت روز محصولات ایران‌خودرو سه‌شنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۳اما ماجرا به همین‌جا ختم نشد و ابلاغ آیین‌نامه از رده خارج کردن خودروهای فرسوده ۱۵ ماهی معطل و بلاتکلیف باقی ماند تا در نهایت در روزهای پایانی سال ۱۴۰۲، بالاخره این آیین‌نامه ابلاغ شد.
در این آئین‌نامه تعداد گواهی اسقاط حاصل از اسقاط خودروهای فرسوده، افزایش یافته تا بدین ترتیب انگیزه مالکان این دسته از خودروها، برای اسقاط خودرو و جایگزین کردن آن با خودروهای نو افزایش پیدا کند.
به دنبال این موضوع، برخی سایت‌ها و در فضای مجازی موضوعی تحت عنوان "افزایش قیمت محصولات مونتاژی ایران‌خودرو" مطرح شد که براساس آن گفته شده بود "افزایش تعداد گواهی اسقاط برای شماره‌گذاری خودروها، سبب افزایش قیمت محصولات مونتاژی شده است."
در پی ابلاغ آیین‌نامه مذکور گروه صنعتی ایران‌خودرو در اطلاعیه‌ای اعلام کرده است:
" براساس مصوبه هیئت وزیران و با توجه به ابلاغ و اجرایی شدن آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۰ قانون ساماندهی صنعت خودرو، گواهی اسقاط مورد نیاز برای شماره‌گذاری خودروهای مونتاژی شامل خانواده هایما، از ۲۵ درصد گواهی اسقاط به ۱.۵ گواهی اسقاط (معادل ۵۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان) افزایش یافته است؛ فلذا مبلغ معادل ارزش ریالی روز گواهی اسقاط در سیستم فروش پیاده‌سازی شده و آیتم ماده ۱۰ قانون ساماندهی خودروهای مونتاژی به مبلغ ۵۲۵ میلیون ریال رسیده است.
بدیهی است بر اساس قراردادهای فروش پرداخت مابه التفاوت ارزش گواهی اسقاط (الزامات قانونی) برای تمامی تعهدات الزامی است.
شایسته است نمایندگان در خصوص اطلاع‌رسانی موضوع فوق به مشتریان شرکت ایران‌خودرو اهتمام ورزند."
البته به تاکید این گروه صنعتی، افزایش قیمت در محصولات هایما رخ نداده و قیمت این محصولات افزایشی نداشته است.
انتهای پیام/
کد خبر: 1229143 برچسب‌ها ایران خودرو
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت